تا حالا اسم سیبک به گوش‌تون خورده؟ سیبک از اون دسته قطعات خودروعه که در کنترل خودرو و فرمان‌پذیری اون نقش مهمی ایفا میکنه و در بخش‌های مختلفی از سیستم جلوبندی نصب میشه. وقتی سیبک‌ها آسیب می‌بینند، فرمان سفت و کنترل خودرو سخت میشه و چندتا اتفاق دیگه هم می‌افته که در ادامه باهم این موارد رو بررسی می‌کنیم و بهتون می‌گیم که چطور از اون‌ها پیشگیری کنید. با ما همراه باشید.
سیبک‌ها چه قطعاتی هستند؟!
سیبک ها در اصل قطعاتی از خودرو هستند که در سیستم فرمان و سیستم تعلیق خودرو به کار می‌روند و نقش اساسی در حرکت خودرو دارند. همه‌ی انواع سیبک‌ها یک وظیفه مشترک دارند و اون فراهم کردن امکان حرکت دورانی و چرخشی در هنگام نیاز خودروعه.
سیبک‌ها همه یک قطعه کروی فلزی هستند که گاهی اوقات به یک بازو هم متصل میشوند و همیشه هم داخل یک محفظه فولادی قرار دارند که اطرافش با لاستیک پوشونده شده. همین طراحی خاص سیبک‌ها باعث شده تا قطعاتی که به اون ها متصل میشوند، حرکت دورانی داشته باشند و بتونند به طرفین و بالا و پایین به طور همزمان حرکت داشته باشند.
همین عامل باعث شده تا سیبک‌ها اهمیت زیادی در فرمان پذیری و عملکرد سیستم تعلیق خودرو داشته باشند. کلا به زبان خیلی ساده سیبک نیروی وارد شده به فرمان رو به چرخ ها و سیستم تعلیق انتقال میده و به همین دلیل راننده می تونه خیلی نرم و راحت خودرو رو بچرخونه. مهمترین وظایف سیبک ها رو میشه موارد زیر عنوان کرد:
- کنترل و هدایت اتومبیل
- جلوگیری از ایجاد ارتعاشات در هنگام حرکت
- جلوگیری از وارد شدن ضربه به کابین خودرو
- موجب چرخش چند محور به شکل مجزا
- حرکت روان چرخ ها
همه‌ی سیبک ها از یک سمت به چرخ و از سمت دیگه به طبق متصل می شوند تا بتونند خیلی راحت و سریع نیروی مورد نظر رو از فرمان به چرخ ها انتقال بدهند. با این حال این قطعات در زمان عبور از سطوح ناهموار مثل جاده‌های پر شیب و دست انداز اهمیت بسیار زیادی پیدا می کنند و در صورتی که نتونند وظایف خودشون رو به بهترین نحو ممکن انجام دهند، امکانش هست که شما در زمان عبور از این سطوح با مشکل مواجه بشید و کنترل خودرو به سختی انجام بشه.
جالبه بدونید که شکل و ظاهر این قطعات هم در اغلب خودروها مثل همه و تفاوت زیادی نداره. در کنار آن با توجه به اینکه سیبک‌ها اصطکاک زیاد و بیشترین فشارهای کششی و ضربه رو تحمل می کنند، به همین دلیل از فلزهای فولاد مقاوم در ساخت و طراحی آن اون‌ها استفاده میشه تا بتونند مقاومت و استحکام بالایی را در مقابل نیروی وارده از خود نشان بدهند. این روزها برندها و کمپانی‌های داخلی خیلی زیادی رو میتونید پیدا کنید که انواع سیبک‌ها رو برای خودروهای مختلف باکیفیت بالا طراحی کرده و می سازند.
آیا با دلایل نشتی رادیاتور خودرو و شلنگ‌های آن آشنا هستید؟! این دلایل رو مطالعه و تا جایی که میتونید از این اتفاق جلوگیری کنید.
انواع سیبک خودرو
سیبک های خودرو انواع مختلفی دارند که با توجه به نوع کاربرد در بخش‌های خاصی از سیستم جلوبندی و فرمان نصب میشن و وظایف متفاوتی هم دارند. سیبک های خودرو رو میشه در انواع زیر دسته بندی کرد:
سیبک فرمان
سیبک فرمان یک گوی فلزی دسته داریه که داخل یه محفظه کروی از جنس فولاد سخت قرار گرفته و دور اون با لاستیک پوشانده شده و به عنوان محور چرخشی، چرخ‌ها رو به نحوی به سیستم تعلیق متصل میکنه. کلا سیبک ها همیشه تحت فشار نیروهای کششی هستند و از میزان اصطکاک به وجود آمده در بین قطعات جلوبندی کم می‌کنند. در این بین سیبک فرمان به علت جهت دهی به چرخ های خودرو، بخشی از وزن خودرو رو هم تحمل میکنه که همین در خراب شدن زودهنگام این قطعه تأثیرگذاره.
در صورتی که سیبک فرمان خراب بشه و نتونه حرکت مفصلی خودش رو به درستی انجام بده، فرمان پذیری خودرو به مشکل می‌خوره. همچنین حواستون باشه که سیبک نباید در راستای محور عمودی حرکت کنه و لقی مجاز اون در راستای عمود نباید با دست حس بشه. پس هر نوع لقی این قطعه بعچه معنای خرابی اونه و باعث لرزش فرمان میشه.
سیبک بغل شاسی خودرو
یکی دیگه از انواع سیبک خودرو، سیبک بغل شاسی به شمار میره که به عنوان تکیه گاه عمل میکنه و باعث حفظ تعادل خودرو میشه. سیبک بغل شاسی از یک سر به سیبک تعادل و از سمت دیگه به خاری جعبه فرمان متصله و به طور کلی وظیفه برقراری ارتباط بین جلوبندی با بدنه رو داره. در کنار این موارد، این قطعه باعث نرم شدن فرمان و از بین رفتن لرزش ماشین هم میشه.
سیبک مفصلی یا قرقری
یکی از مهمترین سیبک‌های خودرو میشه به سیبک مفصلی یا سیبک قرقری اشاره کرد که در دو مدل معمولی و هیدرولیک تولید میشه. این قطعه وظیفه داره تا جعبه فرمان رو به سیبک متصل کنه و درنتیجه که باعث منسجم شدن جعبه فرمان بشه. سیبک مفصلی علاوه بر این در جذب لرزش‌های اضافی خودرو، میزان تعادل خودرو در پیچ ها، تاثیر پذیری لاستیک‌ها مطابق با حرکت فرمان به چپ و راست، عبور از دست انداز و چاله ها و ناهمواری ها و … تأثیرگذاری زیادی داره.
سیبک زیر اکسل یا زیر کمک
سیبک زیر اکسل که به اسم سیبک زیر کمک هم شناخته میشه، یکی از انواع سیبک‌های به کار رفته در خودروعه که در سیستم تعلیق و قسمت زیر اکسل نصب و از مهم ترین سیبک ها در قسمت جلوبندی به شمار میره. این نوع سیبک مثل زانو عمل میکنه و وظیفه داره تا کمک فنر رو با استفاده از طریق های چپ و راست به بدنه وصل کنه.
البته این نکته رو هم داشته باشید که سیبک زیر اکسل تعداد خیلی زیادی قطعات وابسته داره که به همین دلیل تعویض اون یکم سخت‌تر میشه و با مشکلاتی همراهه. یکی از مشکلات اصلی که پیش میاد، عدم انتخاب برند مناسب برای این قطعه‌ست؛ چون اگه این قطعه بی کیفیت باشه، علاوه بر آسیب به کل سیستم تعلیق، هزینه های زیادی رو هم مثل نصب (اجرت) به همراه داره. مسلماً اتلاف وقت و آسیب به بقیه قطعات هم وجود داره که دیگه به اون‌ها اشاره نمی‌کنیم. بااین وجود پیشنهاد ما به شما استفاده از محصولی استاندارد و کیفیت بالاست.
دینام اهمیت زیادی در عملکرد خودرو داره؛ در این بین خرابی تسمه دینام هم یکی از علت‌های به مشکل خوردن دینامه که میشه با روش‌هایی ازش جلوگیری کرد.
سیبک طبق خودرو
سیبک طبق هم یکی دیگه از انواع سیبک خودروست که ظاهری شبیه به حروف A انگلیسی داره و از جنس فلز مقاوم ساخته میشه. این قطعه اتصال شاسی به سیستم تعلیق رو فراهم میکنه و از سه اتصال مهم تشکیل شده. سیستم تعلیق از قسمت درونی توسط بوش لاستیکی و بوش فلزی به شاسی متصل و از قسمت بیرونی هم توسط سیبک به سگدست و از قسمت میانی هم به میل موجگیر وصل میشه.
سیبک تعادل
سیبک تعادل که با نام میل موجگیر و میله ضد غلتش هم شناخته میشه، ظاهری U شکل داره و اتصالش از دو بخش به بدنه خودرو و سیستم تعلیق انجام می‌گیره. این قطعه که وظیفه حفظ تعادل خودرو رو داره حالت فنری داره و بین دو چرخ در میان دسته‌ای از لاستیک‌های تعادل به کار برده میشه.
وظیفه اصلی میل موجگیر اینه که با چرخیدن خودش از جابجایی سیستم تعلیق جلوگیری کنه و نیروی به وجود آمده رو به تایر و سیستم تعلیق منتقل کنه. درنتیجه باعث میشه تا خودرو در حالت پایدار به مسیر خود ادامه بده و سرنشینان در کابین ناراحتی کمتری رو احساس کنند.
استانداردهای طراحی و ساخت سیبک خودرو
سیبک‌هایی که امروزه در بازار عرضه میشوند، باید استانداردهای خاصی رو لحاظ کنند تا بتونند کارایی و اثربخشی لازم رو در خودرو داشته باشند و در خودرو به خوبی کار کنند. از مهم ترین استانداردهای لحاظ شده در طراحی سیبک خودرو، می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
استاندارد 3390
بر اساس این استاندارد، سیبک‌ها از لحاظ روانکاری، صیقلی بودن، مواد اولیه، ابعاد فیزیکی، نبودن پلیسه، وضعیت درپوش و پرداخت‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرند.
استاندارد 3391
در این استاندارد، یک سری از آزمون‌ها در رابطه با سیبک‌های تولیدی انجام می‌شود که در صورت تایید شدن، شرکت های استاندارد مجوز لازم برای تولید سیبک‌ها را در اختیار تولیدکننده قرار می‌دهند. براساس این آزمون‌ها، تنش تسلیم کروی، آزمون حرارتی و خستگی، آزمون زاویه دار شدن، بار کششی مفصل، آزمون گشتاور پیچشی و نوسانی، مقاومت، آزمون طول عمر، میزان خستگی و حرارتی و … سیبک‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در کنار سیستم تعلیق و جلوبندی، پمپ سوخت خودرو هم اهمیت زیادی در سلامت خودرو داره. با علت‌های سوختن پمپ بنزین خودرو آشنا شوید و از این اتفاق جلوگیری کنید.
نحوه تولید سیبک خودرو
با اینکه سیبک خودرو یک قطعه ساده ایه و اجزای زیادی هم نداره، اما برای تولید اون باید مراحل پیچیده و گسترده ای طی بشه. به طور معمول تولید این قطعه به صورت سفارشی و مونتاژ صورت می‌گیره و به ترتیب زیر انجام میشه:
۱) برش: در اولین مرحله از تولید سیبک فرمان، مفتول ها و ورق ها با جنس مناسب برای این نوع سیبک برش داده و قالب زده میشن.
۲) پیش گرم کردن: سپس طبق محورهای سیبک چینی و طبق بدنه‌های چپقی که از مفتول ساخته شدن، برای عملیات فورجینگ پیش گرم میشن.
۳) فورجینگ: بعد از اینکه قطعات به دمای مطلوب رسیدند، توسط چکش فرم می‌گیرند.
۴) آرایش دادن: حالا اضافات و پلیسه هایی که از مرحله قبل باقی مانده به وسیله پرس ضربه ای از بین میرن.
۵) گرده بری: بعد از برش اولیه ورق‌ها عملیات گرده‌بری به وسیله پرس ضربه ای انجام میشه.
۶) نرماله کردن: سپس قطعات بدنه‌ها در کوره‌ی مخصوص قرار می‌گیرند تا به خواص مورد نظر کریستالی برسند.
۷) سفت کاری: این قطعات محورها در این مرحله تخت عملیات سخت کاری قرار می‌گیرند.
۸) بازگشت: قطعات محورها بعد از سخت کاری دوباره وارد کوره میشن.
۹) تراشکاری: سپس همه‌ی این قطعات مفتول از جمله بدنه‌ها و محورها در دستگاه تراشکاری وارد میشن.
۱۰) سخت کاری سطحی: در این مرحله قطعات محورها به لحاظ گشتاور قرار داشتن، تحت سخت کاری سطحی قرار می‌گیرند.
۱۱) رینگ زنی و تنش زدایی: سپس این قطعات مراحل رینگ زنی، تنش زدایی و رنگ آمیزی رو طی می‌کنند.
در این بین گردگیر هم بعد از امتزاج کائوچو با سایر افزودنی‌ها، متناسب با نوع سیبک در طی یک پروسه طولانی و فنی تولید قطعات لاستیکی تولید میشه. یاتاقان هم در پروسه تولید به روش تزریق پلاستیک با توجه به نوع سیبک تولید و آماده میشه.
۱۲) مونتاژ قطعات: در این مرحله درپوش‌ها نصب میشن و مونتاژ همه‌ی این قطعات بر روی هم انجام میشه.
۱۳) بسته بندی: در آخرین مرحله از تولید سیبک فرمان، این قطعات در کارتن و جعبه های مخصوص بسته بندی میشوند.
علایم خرابی سیبک‌ها در خودرو
با توجه به اینکه تعداد زیادی قطعات وابسته به سیبک خودرو هستند و این قطعه هم یکی از اجزای مهم جلوبندی خودروعه، عدم تعویض به موقع آن، مشکلاتی رو به وجود میاره. به همین دلیل بهتره تا حواستون به خودرو باشه و درصورت مشاهده این علایم سریعا برای رفع و تعویض اون اقدام کنید. از این علایم میشه به موارد زیر اشاره کرد:
- به سر و صدا افتادن بیش از حد در جلوبندی
- لق لق و انتقال ضربات به اتاق خودرو
- لرزش فرمان در حین حرکتو در هنگام چرخاندن فرمان
- خلاصی بیش از حد فرمان
- لاستیک سایی در خودرو های غیر هیدرولیک
- کشیده شدن فرمان به یک سمت
- عدم بازگشت فرمان به موقعیت اصلی خود پس از چرخش
- شنیده شدن صدا تق تق در هنگام عبور از دست انداز
- کم شدن میزان فرمان پذیری خودرو
- عدم حرکت خودرو در خط مستقیم و ایجاد انحراف در حین حرکت
- سائیدگی در چرخ های جلو
- سفت شدن فرمان
سلام بسیار عالی اطلاعات خوبی بود خدا پدرتون را بیامرزه