شاید تا به حال شنیده باشید که پلیس راهنمایی رانندگی در اخبار به تکرار خواب آلودگی راننده را عامل اصلی تصادفات جاده‌ای عنوان کرده باشد. یا حتی ممکن است تجربه خواب آلودگی را در پشت فرمان نیز داشته باشید. به هر حال خستگی و خواب آلوده بودن راننده باعث می‌شود تا هم جان خود و سایر مسافران را به خطر بیاندازد؛ اما چه طور این عامل می‌تواند خطرساز باشد؟ و چگونه می‌توانیم آن را کنترل کنیم؟ با ما همراه باشید تا نکات مهم در کنترل خواب آلودگی را باهم بررسی کنیم.
نشانه هایی که می‌گویند خواب آلوده هستید!
در زمان تصادفات و حوادث رانندگی، پلیس به سادگی با توجه به علائم و نشانه های موجود می‌تواند به خوبی تشخیص دهد که راننده خواب بوده است. از این نشانه‌ها می‌توان به مواردی چون:
- تصادف در یک جاده با سرعت زیاد
- خروج خودرو به صورت تکی از جاده
- رخ دادن تصادفات در ساعات اولیه صبح یا بین ساعت 4-2 بعداز ظهر
- خودرو تک سرنشین
- و عدم اقدام راننده برای جلوگیری از حادثه
اشاره کرد. به طور کلی بر اساس آمارهای رسمی حدود ۲۰ درصد تصادفات در راه های اصلی، راه های غیرشهری و شاهراه‌ها به علت خستگی رخ می‌دهند. راننده در صورتی که خواب کافی نداشته، الکل یا ماده مخدر مصرف کرده و یا از اختلالات خواب رنج ببرد، ممکن است که در طی رانندگی خوابش برده و ایجاد حادثه کند.
همان‌طور که از مکانیسم خواب اطلاع دارید، مطمئناً می‌توانید متصور شوید که راننده‌های خسته نسبت به افراد عادی سرعت واکنش کمتری داشته باشند و گاهی حتی حافظه کوتاه مدت خود را نیز از دست دهند. توجه کنید که خواب آلودگی در زمان رانندگی می‌تواند به رفتارهای پرخطر در رانندگی نیز بیانجامد. همچنین آمارها نشان می‌دهند که بیش از یک سوم راننده‌ها حداقل یکبار پشت فرمان خوابشان برده و تجربه‌ی اینچنینی داشته‌اند. با این وجود خواب آلودگی راننده چه عواقبی می‌تواند به همراه داشته باشد؟
عواقب و خطرات خواب آلودگی راننده چیست؟
مهمترین خطر خواب آلودگی در زمان رانندگی، تصادف و رسیدن زیان مالی و جانی به راننده و سرنشینان خودرو است. از این جهت این عامل نیز باید به مانند عوامل دیگری چون سرویس و معاینه فنی خودرو بررسی و کنترل شود تا دیگر خطرات این چنینی را به همراه نداشته باشد. بر اساس گزارش اداره ملی ایمنی ترافیک بزرگراه (NHTSA)، تنها در سال ۲۰۱۷، عامل خواب آلودگی راننده باعث حداقل ۹۱۰۰۰ تصادف، ۵۰۰۰۰ جراحت و ۸۰۰ کشته شده است.
خستگی و خواب آلودگی راننده از جمله دلایلی هستند که بر عملكرد شناختی و هوشیاری افراد تاثير منفی می‌گذارند و تصادفات رانندگی بد و بسیار جبران ناپذیری را به وجود می‌آورند. رانندگی به همراه خواب آلودگی بيش از چهار برابر، خطر تصادفات رانندگی را افزايش می دهد. این عامل را در کنار رفتار پرخطر دیگر رانندگان، وضعیت جاده‌ها، کیفیت کارکردی خودروها و… می‌تواند وضعیت را بدتر سازد.
باید بدانید که رانندگی در ساعات خواب آلودگی خطر تصادفات را بالا برده و مرگبارترين تصادفات را به همراه می‌آورد از این رو در صورت مشاهده هر گونه علامتی چون عدم تمركز و انحراف از جاده، خميازه كشيدن، سنگينی پلک‌ها و فراموشی مسافت طی شده در خود و یا راننده، توقف کرده و استراحت نمایید.
به طور کلی خواب آلودگی راننده را می‌توان در دو دسته طبیعی و غیرطبیعی تقسیم کرد که غیرطبیعی به علت مشکلات و بیماری‌ها و … رخ می‌دهد در صورتی که خواب آلودگی طبیعی از ساعت ۲۲ شب آغاز می شود، در ساعت ۲۴ تا پنج به اوج خود می رسد و از ساعت پنج به بعد كاهش پیدا میکند و به علت مکانیزم طبیعی بدن رخ می‌دهد. این دلایل را در ادامه بیشتر بررسی می‌کنیم.
دلایلی که باعث خواب آلودگی راننده در زمان رانندگی می شوند؟
عوامل و مسائل مختلفی می‌توانند باعث خواب آلودگی راننده و خوابیدن آن در هنگام رانندگی شوند. این دلایل را می‌توان موارد زیر عنوان کرد:
محدودیت خواب مرتبط با شغل
مهمترین علت خواب آلودگی راننده را می‌توان شغل و زمان کاری آن به شمار آورد. به طور مثال کارگران شیفت و افرادی که ساعات طولانی مشغول به کار هستند، تجربه بیشتری نسبت به دیگران در زمینه خواب آلودگی دارند. به طور مثال ماموریت ها و سفرهای کاری یکی از دلایلی هستند که می‌توانند بر بدن شما تأثیر نامطلوبی بگذارند و ریتم شبانه روزی خواب (ساعت بدن) را به هم بریزند. مخصوصا سفرهای خارجی طولانی که ساعت تنظیم بدن را بهم می‌ریزند و باعث پرواز زدگی، بی خوابی و یا خستگی می‌شوند. از این جهت بهتر است تا برای تردد و رفت و آمد پس از سفرهای کاری از تاکسی و یا از سایر وسایل نقلیه کمک بگیرید.
همچنین اگر جزو پرسنل شرکت هواپیمایی هستید، بهترین راهکار آن است که از سرویس ایاب و ذهاب، سیستم کارپولینگ و اشتراک گذاری تاکسی استفاده کنید تا تأثیرات پرواز را کمتر حس کنید و با زمان محلی که به آن سفر کرده‌اید، هماهنگ شوید.
این مورد همچنین برای کارمندان شیفتی و رانندگان جاده نیز بسیار رخ می دهد. از این رو بهتر است تا برای آن تدابیری مناسب بیاندیشید. به عنوان مثال می توانید کار خود را به جای شیفت شب در شیفت های روز انجام دهید یا با هماهنگی با دیگر همکاران خود از یک سرویس و یا وسیله نقلیه دیگر برای جابجایی استفاده نمایید. به این ترتیب دیگر خودتان نیز رانندگی نخواهید کرد، خطرات خواب آلودگی را نخواهید داشت و البته که هزینه های جابجایی تان نیز کمتر خواهد شد.
به طور معمول حدود ۱۳ درصد رانندگان ترانزیت و جاده ای خواب آلودگی را تجربه می کنند. اما یکی از بهترین راهکارها برای این افراد آن است که ساعت حرکت را تغییر داده و ساعات انتهای روز را به استراحت اختصاص دهند و به این ترتیب با خطرات خواب آلودگی تا حد ممکن کمتر مواجه شوند.
اگر در حین رانندگی با پنچری تایر مواجه شدید، کافیست تا گوشی را برداشته و با تیم پنچرگیری لاستیک در محل آقای امداد تماس بگیرید. ما به سرعت در کنار شما خواهیم بود.
شماره تماس آقای امداد: 02148287
کمبود خواب
به طور کلی بدن هر فرد نیاز دارد تا روزانه بین ۷ تا ۸ ساعت خواب کامل را تجربه کند، حال در صورتی که این مقدار ساعت کاهش یابد و تامین نشود، راننده از کمبود خواب رنج برده و به قول معروف در دنیایی دیگر سیر خواهد کرد. عواملی چون انتخاب سبک زندگی، مسئولیت ها، رانندگی و خواسته‌های شخصی چون درس و کار می توانند باعث کمبود خواب شوند.
اختلالات خواب
جالب است بدانید که اختلالات خواب نیز یکی از دلایلی هستند که منجر به خواب آلودگی راننده در زمان رانندگی می‌شوند. این اختلالات را می‌توان آپنه خواب، سندروم پای بیقرار یا نارکولپسی عنوان کرد که منجر به خواب آلودگی بیش از حد در روز می شوند. از این فرد راننده در صورتی که می‌داند این نوع اختلالات را دارد، نباید اقدام به رانندگی طولانی مدت نماید. چراکه از کیفیت خواب مناسبی برخوردار نخواهد بود و ممکن است در طی رانندگی خواب آلود شده و حادثه ساز باشد.
مصرف الکل و استفاده از داروهای خاص
ممکن است که شما به دلیل یک مشکل پزشکی مجبور به مصرف داروی خاصی باشید، اما این دارو اثرات مسکن و خواب آلودگی نیز داشته باشد. همین عامل باعث می شود تا در زمان رانندگی دچار خواب‌آلودگی شوید. بر همین اساس در صورتی که دارو مصرف می کنید، بهتر است رانندگی را به شخص دیگری محول نماید و تا حد ممکن از رانندگی طولانی مدت اجتناب کنید. علاوه بر این بسیاری از رانندگان با مصرف الکل و دخانیات سعی می کنند تا انرژی گرفته و خواب آلودگی خود را رفع کنند، در صورتی که مصرف این موارد اثر عکس دارد و حتی خواب آلودگی را تشدید نیز می کند.
روش های مقابله با خواب آلودگی راننده پشت فرمان
برای جلوگیری از خواب آلودگی در زمان رانندگی لازم است تا چندین راه کار را انجام دهید. به این ترتیب کمتر با این مشکل مواجه خواهید شد. با این حال این اقدامات را می توان در دو دسته قبل از شروع رانندگی و در حین رانندگی تقسیم کرد. این اقدامات عبارتند از:
اقدامات قبل از شروع رانندگی:
کامل بخوابید
یکی از راهکارها برای جلوگیری از خواب آلودگی راننده آن است که شب قبل از حرکت خوب بخوابد تا در زمان رانندگی کمبود خوابی نداشته باشد. در صورتی که کمبود خواب دارید، به هیچ عنوان نباید به طور طولانی مدت در پشت فرمان بنشینید.
سعی کنید تنهایی رانندگی نکنید.
تا حد ممکن به تنهایی سفر نروید. پژوهش ها نشان می دهد که ۸۲ درصد از تصادفات ناشی از خواب آلودگی برای افرادی است که تنها به دل جاده زده اند و بدون کمک راننده و یا همراه رانندگی کرده‌اند. رانندگی کردن با یک یا چند نفر دیگر در خودرو علاوه بر اینکه باعث می شود تا لذت مضاعفی از سفر ببرید، همچنین از خواب آلودگی شما نیز جلوگیری میکند. بهتر است تا همراه خود را فردی انتخاب کنید که خود نیز گواهینامه داشته باشد و در صورتی که خسته شدید جای شما را بگیرد.
اقدامات در حین رانندگی:
تنقلات بخورید
خوردن و آشامیدن یکی از دلایل کاهش تمرکز راننده بر روی جاده است. اما این عامل در صورتی است که مقدار آن زیاد باشد و یا حواس شما را از جاده پرت کند، دردسرساز است. خوردن چند دانه شکلات یا یک مشت تخمه می تواند خواب آلودگی را به‌خوبی از سر شما بیاندازد. با این حال سعی کنید تا در خوردن نوشیدن زیاده روی نکنید؛ چرا که خود احساس سیری نیز یکی از دلایل بروز خواب آلودگی به شمار می‌آید.
چیزی بنوشید
مصرف مایعات از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورتی که به آب میوه های غنی از ویتامین سی دسترسی دارید، بسیار عالی است؛ چرا که می تواند کمک کند تا انرژی‌تان دیرتر کاهش یابد. در هر صورت خوردن مایعات از جمله آب را در اولویت قرار دهید و تا حد ممکن از خوردن نوشیدنی های قندی خودداری کنید.
آهنگ گوش کنید و انرژی بگیرید
آهنگ ها و موزیک های آرام بخش مناسب ترین انتخاب برای خوابیدن در زمان رانندگی هستند چرا که می‌تواند شما را به خواب و حالت خلسه ببرند!! از این رو از گوش کردن به یک موزیک پر انرژی با صدای بلند غافل نشوید. علاوه بر این بسیاری از کارشناسان توصیه می‌کنند که بهتر است تا چند دقیقه به آهنگ‌هایی که دوست ندارید هم گوش دهید تا به این ترتیب حواستان پرت نشود. در این بین گوش کردن به کتاب صوتی هم می تواند کمک ساز باشد.
آدامس بجوید
جویدن آدامس علاوه بر اینکه عضلات فک شمار را ورزش می دهد، باعث می‌شود تا حواس شما نیز تحریک شده و در نتیجه هوشیاری تان افزایش یابد. در واقع آرامش نسبی ذهن شما را برهم می‌زند و نمی گذارد تا خواب آلودگی شما شدیدتر شود. آدامس منبع انرژی موقت بسیار مناسبی است و می تواند گزینه ای مناسب برای بیدار ماندن در زمان هایی که گرسنه و تشنه نیستید باشد.
به شیوه یوگا نفس بکشید
می توانید از تکنیک های یوگا نیز کمک بگیرید. برای این کار پنج بار نفس عمیق را از دهان وارد ریه ها کرده و سپس آن را با آرامش از طریق بینی بیرون دهید. به این ترتیب حواص خود را تقویت خواهید کرد.
چای و قهوه نوش جان کنید
کافئین موجود در قهوه و چای می تواند به شما انرژی داده و برای دقایقی معجزه آسا باشد. با این حال این روش ها موقت و گذرا هستند و با گذشت کمی رانندگی از بین می‌روند. پس اساس را به این موارد استوار نگذارید.
سر و صورت خود را بشویید
یکی از راهکارهای مناسب برای مقابله با خواب آلودگی راننده آن است که صورت خود را بشویید. دقیقا همان کاری که صبح ها برای پریدن از خواب و رفتن به سر کار انجام می دهید. گوشه ای پارک کرده و صورت خود را بشویید و دوباره پشت فرمان قرار بگیرید و تا می توانید از جریان هوای تازه نیز استفاده کرده و انرژی بگیرید. اینگونه شارژ خواهید شد!
دما را مناسب نگه ندارید
امکانات رفاهی خودروها برای این در اختیار ما قرار گرفته‌اند که بتوانیم به راحتی از آن‌ها استفاده کنیم و در طی رانندگی مشکلی نداشته باشیم. اما گاهی این امکانات می توانند بستر خواب آلودگی ما را فراهم کنند. به طور مثال در صورتی که در زمستان در حال رانندگی هستید، با اینکه روشن کردن بخاری لازم است اما می‌تواند زمینه‌ساز خواب آلودگی شما نیز باشد. بر همین اساس بهتر است تا کمی شرایط را سخت و خنک قرار دهید تا از یکنواختی در آمده و خواب آلوده نشوید.
برای سرویس و تعمیر کولر و بخاری خودروی خودتان، چه داخلی و خارجی می‌توانید روی مکانیک سیار آقای امداد حساب کرده و بدون دردسر و اتلاف وقت سفر خود را شروع کنید!
شماره تماس آقای امداد: 02148287
کنار زده و چرت بزنید
یکی از بهترین تکنیک ها برای جلوگیری از خواب آلودگی راننده آن است که در پمپ بنزین مجتمع رفاهی و یا پارکینگ های بین راهی توقف کرده و چرت کوتاهی بزند. شما می توانید در این زمان « چرت قهوه » بزنید. به این معنا که کمی قهوه بنوشید، سپس ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بخوابید و اجازه دهید تا خود قهوه اثر کرده و خودش شما را بیدار کند. در این زمان از همیشه سرحال تر خواهید بود.
از هوای تازه داخل ماشین استفاده کنید
بسته بودن محیط خودرو می تواند باعث تجمع دی اکسید کربن در فضای داخلی خودرو شده و منجر به خواب آلودگی بیشتر راننده و سرنشینان شود. از این رو بهتر است تا در این زمان پنجره های ماشین را باز کنید و یا با تنظیم دریچه کولر ورود هوای تازه به داخل را مهیا نمایید. این عامل باعث می‌شود تا دی اکسید کربن موجود در کابین کاهش یافته و خطرات ناشی از خواب آلودگی در رانندگی کاهش یابد.
نور خورشید دوست شماست
نور خورشید از آن دسته عواملی است که می تواند باعث شود تا ساعت بدن تان به خوبی کار کند و از همیشه هوشیار تر و سرحال تر بمانید. در حقیقت خورشید سرعت واکنش راننده را بالاتر برده و مغز انسان را تحریک میکند، در نتیجه امکان خواب آلودگی کمتر می شود. نور آفتاب منبع غنی ویتامین دی است و خواب خوب شب را نیز تضمین می کند.
اپلیکیشن مخصوص هوشیار کردن راننده را به کار بگیرید
به تازگی خودروسازان از یک سیستم اتوماتیک برای هوشیار کردن رانندگان در خودروهایی جدید رونمایی کرده‌اند که باعث می شود تا خواب آلودگی راننده کاهش یابد و همواره هوشیار بماند. با این حال شما می‌توانید از اپلیکیشن های مخصوص بیدار ماندن همچون wake up استفاده کنید. گوشی را بر روی داشبورد قرار دهید و این اپلیکیشن را اجرا کنید این برنامه با بررسی فعالیت چشم راننده در صورت خواب آلودگی آن را به شما گوشزد میکند.
سیستم تشخیص خواب آلودگی راننده
نخستین بار این سیستم جالب و کاربردی توسط شرکت ولوو به عنوان یکی از پیشتازان در زمینه تجهیزات ایمنی خودرو ارائه شد. این سیستم به جای کنترل حرکت فرمان و چشم راننده به بررسی نحوه حرکت خودرو در جاده می پردازد؛ چرا که با این روش می‌تواند به طور دقیق تری خواب آلودگی راننده را تشخیص داده و زمان بیشتری نیز در اختیار دارد تا شرایط را بسنجد. از این رو قبل از اینکه دیر شود، می تواند خواب آلودگی راننده را هشدار داده و باعث شود تا اقدامات پیشگیرانه سریع‌تر انجام گیرد.
در واقع کنترل رفتار راننده نادرست است؛ چرا که هر راننده رفتار متفاوتی با دیگران دارد و کنترل آن سخت است. از این بهتر است تا به جای الگوهای رفتاری رانندگان عملکرد و یا تاثیر آن الگوها را در رانندگی کنترل نماییم! با این روش احتمال هشدارهای غلط نیز کاهش می یابد.
همان طور که گفته شد این سیستم علاوه بر هشدار خواب آلودگی در صورتی که راننده به دلایل دیگری نیز تمرکز حواس خود را از دست دهد، هشدار می دهد.
این سیستم از سه بخش اصلی پردازشگر ها، یک دوربین و تعدادی حسگر تشکیل می شود. به طور کلی دوربین در پشت آینه جلو نصب شده و به طور دائم فاصله مابین خودرو و علامت های سطح جاده را اندازه گیری میکند. در صورتی که حسگر ها نیز الگوی حرکت خودرو را ثبت و اطلاعات را در پردازشگر ها ذخیره می‌کنند. پس از ذخیره سازی اطلاعات احتمال خطر محاسبه شده و در صورتی که بالا باشد، با استفاده از هشدارهای صوتی یا لرزاندن فرمان راننده مطلع می گردد.
این سیستم همچنین این امکان را دارد تا در سفرهای مختلف عملکرد راننده را بررسی کرده و الگوی رفتاری آن را تشخیص دهد! در نتیجه او را از یک تا پنج ستاره رتبه بندی کند و در صورتی که در طی سفر راننده با ثبات و پایدار رانندگی کرده باشد، امتیاز کامل را به او اختصاص دهد و در صورت هر اشتباه و یا کاهش ثبات، یک ستاره از این ستاره ها کم نماید.
از خودروهایی که از این سنسور استفاده می کنند، می توان به بی ام و مدل x7 و برخی از مدل های سوبار اشاره کرد. این سیستم این روزها مورد توجه بسیاری از خودروسازان و البته رانندگان قرار گرفته است؛ چرا که می تواند ایمنی خودرو و جان سرنشینان را در طی رانندگی حفظ کند. شما نیز می‌توانید با استفاده از این سیستم خطرات خواب آلودگی راننده در طی سفر را تا حد ممکن کاهش دهید.
مقصد سفرتان کجاست؟ اهواز؟ بوشهر یا یزد؟ در همه جای کشور با افتخار آماده کمک به شما هستیم!
شماره تماس آقای امداد: 02148287
